Hồi đi làm ở Singapore, cũng như dân Singapore, lúc cuối tuần rảnh rỗi hoặc là đi kiếm quán ăn mới ăn cho biết, đi xem phim, hoặc đi công viên. Một lần tò mò muốn tìm hiểu món ăn Miến Điện thế nào tôi vào một nhà hàng Miến Điện, và sau đó bị ghiền. Ghiền là bởi vì họ có bán một món mỳ giống y chang hủ tiếu Nam Vang của mình, có tên Miến Điện khác, nhưng ngon hơn hẳn. Có hai loại, mỳ khô và mỳ nước. Nếu mỳ khô thì họ trụng mỳ bỏ gia vị trộn vào và thêm một bát nước trên có ít mỡ. Ngoài mỳ còn có lòng heo, gan heo, và đặc biệt cải xanh hơi đăng đắng và hành chiên vàng. Cái vị bùi bùi của lòng heo thêm với cái đăng đắng của cải xanh và đậm đà của mỳ không chê vào đâu được. Tôi ghiền từ đó và thỉnh thoảng hay ghé. Nhà hàng nằm ở tầng dưới của Penisula Plaza, ngay Citi Hall.

Tôi ở chung nhà với các bạn người Miến Điện. Nhà có 3 phòng. Phòng lớn nhất một mình tôi ở. Hai phòng bé hơn, một phòng một anh người Malaysia ở, một phòng còn lại 4 anh người Miến Điện ở. Phòng bé tiền thuê rẻ hơn, và có giường tầng nên 4 anh người Miến Điện ở được, vì chủ yếu để ngủ. Chỉ có cuối tuần thì hai anh dẫn bạn gái về một anh dẫn vào phòng, một anh dẫn ra phòng khách, còn hai anh còn lại đi chỗ khác ngủ. Người Miến thân thiện và sống rất tiết kiệm. Trong bốn anh, có một anh có vợ dễ gần. Những lúc nấu cơm hay hỏi anh đi làm kiếm tiền ra sao anh bảo bên này đi làm mỗi tháng được khoảng 1500 đô Singapore, trả tiền nhà hơn 100 đô Singapore, tiền ăn uống bạn bè chừng 400 đô nữa, còn lại 1000 đô gửi về quê. 1000 đô ở quê quý lắm, độ ấy được khoảng 700 đô Mỹ. Nấu ăn các anh ấy không dám nấu bếp gas vì sợ tốn tiền gas. Ở chung nhà, tiền điện 3 phòng chia nhau, còn tiền gas ai dùng nấy trả. Tôi và anh người Malaysia chia nhau tiền gas. Tôi hay bảo anh người Miến Điện cứ dùng không sao cả, nhưng các anh ngại. Không nấu bằng bếp gas, các anh nấu cơm bằng 2 nồi cơm điện. Một nồi nấu cơm, một nồi nấu đồ ăn. Bốn người ăn chung. Đồ ăn thường chỉ rau củ là chính, và nấu kiểu cà ri Miến Điện.

Người Miến Điện chịu khó và trung thành nên các ông chủ ở Singapore rất thích. Nhiều công ty toàn tuyển người Miến Điện. Ngay cả trong tuyển sinh, thời tôi, chính phủ Singapore cũng có chính sách riêng. Họ qua bên Việt Nam, Trung Quốc và Ấn Độ chỉ chủ yếu tuyển sinh đại học, riêng với Miến Điện thì họ lại chỉ tuyển đa số vào các trường cao đẳng polytechnic. Người Việt mình thấy vậy chứ ít chịu khó. Ngày tôi đi làm bồi bàn ở khách sạn trong suốt 4 năm đại học, cả khách sạn Swissotel Merchant Court Singapore chỉ mỗi tôi là người Việt duy nhất làm lâu nhất, còn lại là toàn sinh viên Miến Điện, họ làm việc rất chăm chỉ.

Ở với các anh người Miến Điện ít lâu, một hôm một anh dẫn mấy người bạn Miến Điện về nhà. Gặp một anh trong bếp sau vài phút nói chuyện, biết tôi là người Việt, anh bảo, con gái Việt đẹp lắm. Tôi hơi bất ngờ, nhưng trấn tĩnh, hỏi tiếp, sao anh biết. Thì anh trả lời rất tự nhiên, tao chơi với con gái Việt hoài. Rồi như thấy tôi chưa hiểu hết câu chuyện, anh kể thêm, cứ cuối tuần anh hay xuống khu Joo Chiat của Singapore, vào quán bar, uống bia, thích cô nào người Việt thì mời bia và rủ qua đêm. Đến đây thì lòng tôi se lại, không biết nói gì.

Hôm nay, thấy Miến Điện tiến một bước dài về dân chủ, khi người dân được bỏ phiếu chọn ra người lãnh đạo dẫn dắt đất nước họ, dù là dân chủ chưa hoàn hảo khi các ông tướng vẫn nắm giữ 25% số ghế trong quốc hội, Miến Điện bắt đầu thấy ánh bình minh trước mặt. Nghĩ tới Miến Điện và nghĩ về Việt Nam, tôi nghĩ, chẳng lẽ nào 5-10 năm nữa, con gái Việt mình lại đổi thị trường thay vì qua Singapore, vốn đang kiểm tra ngặt nghèo, lại chuyển sang Miến Điện? Nghĩ đến đó mà lòng đắng lại.

Nguyễn Huy Vũ

Minneapolis 9/11/2015