Nhìn thế trận mà Ukraine đang cầm chân quân xâm lược Nga, nó không khỏi khiến những người quan sát chính trị nhớ tới trận Quan Độ thời Tam Quốc bên nước Tàu.

Trong trận Quan Độ, hai thế lực lớn nhất thời bấy giờ là Viên Thiệu và Tào Tháo đối đầu nhau. Quân của Viên Thiệu nhiều gấp nhiều lần quân Tào Tháo. Hai bên bày binh bố trận giữ vững trận địa lâu ngày mà bất phân thắng bại. Tào Tháo sắp hết lương, đang nghĩ đến đường rút lui nên viết thư gửi Tuân Úc. Úc khuyên nên giữ vững trận địa, chờ khi tình hình đến cùng cực, tất có biến loạn, lúc đó dùng kỵ binh mà đánh nhanh tất sẽ thắng. Tào Tháo nghe xong cho tướng sỹ tiếp tục thắt chặt phòng thủ. Lúc này bên Viên Thiệu cũng hết lương, nên mới cho người đi tải lương. Nhờ được mật báo nên Tào Tháo dẫn kỵ binh đang đêm tập kích, đốt cháy kho lương của Viên Thiệu, rồi nhân lúc quân Viên Thiệu rối ren dẫn đại binh tấn công quân Viên Thiệu. Quân Viên Thiệu thua to mà tan rã. 

Phàm trong chuyện cầm quân, rút quân khó hơn tiến quân. Nó khó là bởi vì khi rút quân, lòng quân đang mất nhuệ khí, mà khi mất nhuệ khí, không còn tinh thần chiến đấu thì dễ tan rã khi bị địch tập kích. Tuân Úc là người hiểu binh thư nên mới khuyên Tào Tháo giữ mặt trận. Giữ mặt trận thì còn có cơ hội thắng, chứ rút quân khi lòng quân mất nhuệ khí, thiếu lương thực, quân số lại ít hơn, thì nhiều phần cầm chắc việc bại trận. 

Bây giờ trở lại chuyện Nga xâm lược vào Ukraine. Quân Ukraine đã cầm chân quân Nga được gần 2 tuần. Đánh lâu, quân Nga sẽ thiếu tiếp vận: thiếu lương thực, thuốc men, vũ khí, đạn dược, v.v. Thời tiết giá lạnh sẽ khiến tinh thần của quân Nga thêm nhụt chí. Thêm nữa, khi biết rằng cuộc chiến là phi nghĩa, quân Nga cũng sẽ không còn muốn chiến đấu. Nếu Ukraine tiếp tục cầm chân quân Nga, quân Nga tự khắc sẽ đại bại. 

Khi tổng thống Vladimir Putin của Nga đưa quân vào Ukraine, ông đã nhận được rất nhiều ủng hộ từ dân chúng Nga. Họ tin rằng ông đang làm một việc đúng đắn, ông là một người thông minh, và rằng ông sẽ thực hiện công việc thu hồi Ukraine một cách dễ dàng. Sinh mệnh chính trị của ông do đó nằm ở việc liệu ông có đem về một chiến thắng hay không.

Một chiến thắng cho Vladimir Putin có nghĩa là phần thưởng nó phải lớn hơn những gì mà ông có trước khi cất quân; nghĩa là nó phải bao gồm vùng Crimea, vùng Donbass, và vùng Luhansk — những vùng đã thuộc về Nga hay nằm trong tầm ảnh hưởng của Nga — cộng thêm những vùng mới và những đòi hỏi mới. 

Bởi vì sinh mệnh chính trị của Putin sẽ chấm dứt nếu ông chấp nhận thua trận, cho nên bằng mọi giá ông sẽ đổ quân và chiến đấu tới cùng. Ông tin rằng ông sẽ chỉ rút quân sau khi đã được công nhận là chiến thắng trong cuộc chinh chiến này cùng những phần thưởng đạt được. 

Bên phía đối diện, sinh mệnh chính trị của tổng thống Volodymyr Zelensky và cả sinh mênh dân tộc Ukraine cũng tuỳ thuộc vào kết quả của trận chiến. Nếu quân Ukraine thua, sinh mệnh chính trị của Zelensky cũng chấm dứt mà số phận của dân tộc Ukraine cũng sẽ rơi vào cảnh trầm luân. Đây là cuộc chiến một mất một còn của họ. Đối với họ, những người Ukraine, họ muốn thấy cuộc chiến thắng lợi trong danh dự. Chứng kiến những đổ nát và lòng đoàn kết quốc gia, chắc chắn họ muốn nhận lại nhiều hơn là những gì họ đã có trước khi quân Nga đổ quân vào. Chắc chắn họ không muốn mất vùng Crimea, cả hai vùng Donbass và Luhansk. Vì vậy mà họ sẽ không lùi bước trước các yêu cầu của quân Nga.

Chừng nào mà sự hỗ trợ của thế giới còn, chắc chắn rằng người Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu, vì danh dự và tương lai của chính họ. Và nếu vậy, quân Nga chắc chắn sa lầy, và số phận của Putin sẽ kết thúc, sau trận chiến này. 

Nguyễn Huy Vũ

13.3.2022